Duży wpÅ‚yw na polskÄ… kartografiÄ™ wojskowÄ…, przyczyniajÄ…c siÄ™ niewÄ…tpliwie do przyjÄ™Âcia skali 1:300.000 dla map operacyjnych wywarÅ‚a Mapa PrzeglÄ…dowa Europy Åšrodkowej (ÃœberÂsichtskarte von Mitteleuropa) wykonana w latach 1893-1914. Swym zasiÄ™giem pokrywaÅ‚a teren od Półwyspu BretoÅ„skiego na zachodzie, po SmoleÅ„sk i Krym na wschodzie, oraz od Petersburga na północy, po ujÅ›cie Dniestru na poÅ‚udniu.
Opracowana w odwzorowaniu stożkowym wiernokątnym, miała rozmiar 1° szerokości i 2° długości geograficznej (początek układu wyznaczał południk Ferro). Sytuację drukowano kolorem czarnym teren przedstawiono kreskami bądź też cieniowaniem w kolorze brązowym (nadruk barwny: niebieski - wody, zielony - lasy, czerwony - szosy i granice).
Odrodzone w 1918 r. Wojsko Polskie już w pierwszych dniach swojego istnienia musiało stawić czoła zarówno przeciwnikom jak i wielu przeciwnościom. Aby zabezpieczyć sprawne działanie frontów, armii, grup operacyjnych czy mniejszych związków taktycznych, służby geograficzne musiały zapewnić mapy terenów, na których przyszło im operować. Początkowo korzystano z przejętych zapasów państw zaborczych.
Na początku 1920 r., w obliczu wyczerpywania się posiadanych zapasów, Służba Geograficzna musiała podjąć własną produkcję, początkowo techniką kontrreprodukcji posiadanych map państw zaborczych. Podstawowym materiałem były mapy składające się z arkuszy o różnych skalach i najrozmaitszych wydań, przeważnie wojennych.
Mapa typu I. Okres 1920-1922. Brak własnych pomiarów terenowych zmuszał WIG do kontrreprodukcji niemieckiej Mapy Przeglądowej Europy Środkowej. Wydano 44 arkusze tej wersji mapy.
Mapa typu II. Okres 1922-1926. WIG ciągle korzystał z niemieckiego pierwowzoru, jednak na mapach z tego okresu dokonano zmiany nomenklatury niemieckiej na polską. Na niektórych arkuszach dokonywano drobnych aktualizacji. Wydano 45 arkuszy tej wersji mapy.
Mapa typu III. Okres 1927-1933. W 1927 r. WIG rozpoczął wydawanie własnego wzoru mapy operacyjnej 1:300.000 opierając się na podstawie unacześnionych map 1:25.000 i 1:100.000. Mapy charakteryzował swoisty styl graficzny, własne znaki umowne, delikatny rysunek sytuacyjny i warstwicowy (podobnie jak mapa taktyczna 1:100.000). Opracowana w odwzorowaniu wielościennym miała format 1° szerokości i 2° długości geograficznej. Południk zerowy przebiegał przez Greenwich, a warstwice przeprowadzono co 10 m (później na terenach równinnych warstwice główne co 5 m i pomocnicze co 2,5 m).
MapÄ™ wydawano w szeÅ›ciu kolorach. CaÅ‚Ä… treść mapy drukowano dwoma kolorami (sytuacja i pokrycie terenu - czarnym, rzeźba - brÄ…zowym), pozostaÅ‚e zaÅ› byÅ‚y kolorami nadrukowywanymi (niebiesÂki na wody, zielony na lasy, czerwony na szosy, pomaraÅ„czowy na granice administracyjne).
Mapa typu IV. Okres 1934-1939. W 1934 r. wprowadzono dodatkowy kolor - bÅ‚Ä™kitny, dla podkreÅ›lania plastycznoÅ›ci terenu okolic górskich. ÅÄ…cznie wydano 42 arkusze mapy typu III i IV (na 43 arkuszy mapy pokrywajÄ…cych teren Polski nie wydano arkusza "Radowice"*, który obejmowaÅ‚ niewielki, poÅ‚udniowo-wschodni kraniec Polski).
*) Pozostały skrawek Polski wydano w 1938 r. jako uzupełnienie do mapy "Stanisławów".
Mapy terenów przygranicznych. WIG wydał także mapę dla terenów przygranicznych państw obcych, sąsiadujących z Polską. Opierano się głównie na niemieckiej Mapie Przeglądowej Europy Środkowej uzupełniając jej treść w miarę posiadania aktualniejszych i lepszych opracowań. Odwzorowanie, format, ilość kolorów - takie same jak dla mapy Polski. Wydano co najmniej 18 arkuszy tej mapy róźnych typów (źródła niemieckie podają 22 ark), w tym: 3 dla obszaru Litwy i Prus Wschodnich, 2 dla Niemiec, 5 z terenów Czechosłowacji i 8 z ZSRR.
Zebrane w całość na podstawie książki B. Krassowskiego Polska kartografia wojskowa w latach 1918-1945
Mapy operacyjne obejmujÄ…ce teren poza granicami Polski to:
- Niemcy: 32 Kołobrzeg, 42 Szczecin
- Prusy i Litwa: 25 Kłajpeda, 26 Szawle, 35 Królewiec
- ZSRR - 39 Borysów, 49, Bobrujsk, 59 Mozyrz, 69 Owrucz, 79 Żytomierz, 88 Płoskirów, 89 Berdyczów, 99 Bracław
- Czechosłowacja: 72 Praga, 82 Iglau, 93 Ołomuniec, 94 Żylina, 95 Lewocza
Do map prawdopodobnie wydanych przez WIG zaliczyć możemy arkusze 1 sÅ‚upa: 41 Neubrandenburg, 51 Berlin, 61 Drezno, 71 Usti n. ÅabÄ… - mapy te miaÅ‚y peÅ‚ne pokrycie w arkuszach 1:100.000
Edytowane przez Piotrek dnia 26.04.2007 19:16
1/2 OT, dodam, ze z powyzszych map widzialem tylko JEDNA (= oryginalna mape wydana przez WIG, nie niemieckie warianty), to byl arkusz Koenigsberg. Niestety antykwariat nie mogl tej mapy znalezc i na tym sie skonczylo.
btw mozna je zobaczyc, jesli ktos bardzo chce, w bibliotekach, tych wiekszych.
Widzę, że jest dużo tych map obejmujących rejon poza Polską- a czy widział ktoś albo wie (że jest albo nie ma) o arkuszu obejmującym rejon P40_S21??
Dobra wiadomosc: P40/S21 z pewnoscia zostalo wydane, bo to zaraz za owczesna granica II RP
Zla wiadomosc: to bedzie polska kopia niemieckiego (czarno-bialego) arkusza Grossblatt, nic poza tym. Tereny na arkuszu zbiorczym (Einheitsblatt nr 79), a sama mapa (maly Grossblatt) to nr 322 Zuellichau.
http://www.posselt-landkarten.de/uebersicht_1_100000_n.jpg
powinni tez miec na stronie ten arkusz, dosc slabej jakosci, ale jednak.
po sprawdzeniu wszystkich źródeł muszę się poprawić w sprawie nazewnictwa arkuszy:
72 - Praga, 82 - Igława, 92 - Czeskie Budziejowice, 93 - Wiedeń, 94 - Bańska Bystrzyca, 95 - Koszyce
najprawdopodobniej były wydane w 1939 r. na podstawie map niemieckich
Z Nowym Rokiem, nowym krokiem. Udało nam się zebrać 62 mapy (54 godła) wydane na przestrzeni lat 1922-1939. Daje to nam 100% pokrycie obszaru II Rzeczypospolitej w skali 1:300 000 i zbliżone do tej wielkości pokrycie obszaru obecnej Najjaśniejszej RP (bez Świnoujścia i Cedyni).
Do pełni szczęścia - czyli posiadania wszystkich map, do których dotarł Bogusław Krassowski brakuje nam 4 arkuszy, o których wiemy, że zostały wydane: 26 Szawle, 82 Igława, 94 Bańska Bystrzyca i 95 Koszyce. Czynimy starania, aby i te arkusze na stałe zagościły na naszych stronach.
Niewątpliwie rarytasem wśród map jest Uzupełnienie obszaru Polski na dolnej części arkusza Stanisławów - Czerniowce (Cernauti) z roku 1937 (fragment arkusza 107 Radowce). Ciekawe są także wczesne arkusze typu prowizorycznego (jeszcze bez nadanego numeru godła).
Na podstawie map WIG, w roku 1937 Główny Urząd Statystyczny wydał w tej samej skali dwubarwną Mapę Administracyjną RP. Obecnie udostępniamy 7 z 43 arkuszy tego wydawnictwa.
Jeżeli w Waszych zbiorach znajdują się inne wydania arkuszy mapy operacyjnej czy też inne arkusze mapy administracyjnej niż te, które prezentujemy na naszych stronach, prosimy o kontakt i udostępnienie skanów.
Dostałem od Marka ciekawy artykuł (autorstwa E. Słupczyńskiego), którego fragment zacytuję:
17 września o godzinie 22.00, następnego dnia o godz. 12.00 pełniący obowiązki szefa WIG ppłk Wiktor Plesner wydał rozkaz przejścia całą kolumną przez Przełęcz Tatarską. Po przekroczeniu granicy kolumna została skierowana do miejscowości Jasina, a stamtąd do Rakowa na postój i nocleg. Następnego dnia kolumna przemieściła się do Berehowa, gdzie została przejęta przez władze węgierskie. W transporcie tym była część sprzętu pomiarowego, wszystkie matryce map w skali 1:300 000 i matryce map w skali 1:100 000 terenów południowowschodnich. Sprzęt ten, materiały i samochody zostały komisyjnie przyjęte przez wojskowy Węgierski Instytut Geograficzny w Budapeszcie.
Ciekawe, czy te matryce wpadły w ręce Niemców, czy nadal spoczywają u naszych bratanków.
Edytowane przez Piotrek dnia 21.09.2009 21:35
Piotrek napisał/a:
W transporcie tym była część sprzętu pomiarowego, wszystkie matryce map w skali 1:300 000 i matryce map w skali 1:100 000 terenów południowowschodnich. Sprzęt ten, materiały i samochody zostały komisyjnie przyjęte przez wojskowy Węgierski Instytut Geograficzny w Budapeszcie.
Ciekawe, czy te matryce wpadły w ręce Niemców, czy nadal spoczywają u naszych bratanków.[/quote]
Widze, ze wszystkim rzucilo sie w oczy to samo ;)
To, co przejeli Niemcy (do poczatku 1944 roku) widac w ich "publikacji" Planheft Polen z lipca 1944 r (jednak stan na poczatek 1944 r). Za kilka dni Planehft bedzie dostepny w dziale "Literatura".
Z tym, ze ja watpie, zeby Niemcy dostali, czy tez wzieli od Wegrow te materialy polskie, bo o ile przed wojna swoje mapy 1:300 tys opierali na polskich trzysetkach, do ok 1940 - 1941 roku, to pozniej od razu "przeszli" na wykorzystanie map radzieckich, uogolnionych setek, nie spotkalem sie z ani jedna niemiecka trzysetka wydana miedzy 1940 - 1943 rokiem, ktora bylaby oparta na trzysetce polskiej (mam na mysli mapy niemieckie i polskie terenow pd i pd-wchod od II RP). Zrodla nie wspominaja, aby po wojnie sciagano cokolwiek z Wegier, a sciagano przeciez z Wk Brytanii. Byc moze nie bylo potrzeby zawracac sobie glowe kilkoma arkuszami terenow, ktore i tak byly juz daleko od granic Polski. Gorzej, jesli po te materialy siegneli towarzysze radzieccy, bo sa ogolnie znani z aktywnosci w sciaganiu wszystkiego, co sie moze przydac. Jesli trafilo to do Moskwy, to odzyskanie tego, czy nawet dotarcie do tych materialow obecnie jest chyba nierealne. Nie lubia nas, niewdziecznikow.
A sama instytucja w Budapeszcie, juz jakis czas temu sondowalem temat. Niestety ich archiwum to (podobno) beton, tak samo trudno cokolwiek wydobyc, jak ze swiatlych instytucji polskich. A swoja droga, byl tam Krassowski, wspomina o tym, ze znalazl 12 arkuszy WIG w skali 1:25 tys, to zaledwie okruszek. Mozn zalozyc, ze Krassowski wiedzial o internowaniu WIG i jego wizyta w Budapescie nie byla przypadkowa. Gdyby cos znalazl powaznego, z pewnoscia by o tym napisal, wprost lub miedzy wierszami. A nie napisal. Raczej nie widze powodow, dla ktorych Wegrzy mieli by cos ukrywac.
Nb, mnie interesuje rownie mocno, co sie stalo we wrzesniu i pozniej z wigowskimi mapami i matrycami map w skali 1:25 tys. Zadne zrodla o tym nie pisza. W zasadzie mozna przyjac, ze wpadly w rece Niemcow, na ich skorowidzu, jak pisze Krassowski, faktycznie widnieje cos ok 1200 arkuszy, ale w roznych zrodlach map dostepnych wspolczesnie, niemieckie przedruki pojawiaja sie zaledwie w kilkudziesieciu, regularnie powtarzajacych sie rejonach (ok Krakowa, Podkarpacie), arkusze z Kresow w zasadzie w ogole sie nie pojawiaja (np antykwariaty, allegro), w bibliotece narodowej maja z Kresow zaledwie kilkadziesiat sztuk, Amerykanie maja sporo, bo ok 370. (w sumie ok 1000 map tych), ale jakos mi sie te sumy nie chca zgadzac. Brytyjczycy twierdza, ze miali do ok 1990 roku "komplet" i to samych wydan polskich, przedwojennych, ktore wyrwali Niemcom w swojej strefie okupacyjnej po 1945 roku. Jednak podaja ogolna liczby tych arkuszy na "kilka tysiecy", co natychmiast podwaza wiarygodnosc tego "kompletu" (choc sam fakt, ze sporo mieli, jest potwierdzony). Rosjanie w swoich mapach w skali 1:50 tys (wydania po 1940 roku) przyznaja sie do zdjec lotniczych i do wykorzystywania polskich setek, ale nie wspominaja o 1:25K, a nie mieli powodow, zeby cos przed soba ukrywac.
Ew. matryce i mapy mogly one zostac rozbite w nalocie na konwoj w 1939 roku, choc zrodla nie podaja konkretow, co uleglo zniszczeniu.
Plan Poznania działa, plik jednak to 150Mb, najlepiej zachować prawym klawiszem na komputerze (zachowaj jako...) a potem otwierać programem graficznym.
Od kilku dni nie ma dostępu do map przez indeksy Mapstera: "The requested URL was not found on this server. Additionally, a 404
NotFound error was encountered while trying to use an ErrorDocument to handle the request." Kiedy można spodziewać się
Szukam plikow kalibracyjnych *.map do Oziexplorer. Proszę o informację co stało się że strona "amzbig.com" gdzie jeszcze jakiś czas temu bez problemu można było "zaopatrzyć sie" w pliki kalibracyjne .map oraz również pliki graficzne do tych map
Panie Marku jestem w posiadaniu pewnej ilości staruch map i starych atlasów. Może by się do czegoś przydały. Kontakt do mnie ma Pan na moim Profilu (e-mail). Pozdrawiam.
A. Janta
Ta mapa sprawia problem po wpisaniu w wyszukiwarkę miejscowości z tego obszaru. Zentr-Polen Leslau - Krasnik (1:300 000 Ubersichtskarte von Mitteleuropa+rozsz erzenie - WW2
Arkusz mógł nie powstać do 39r. (np. Wiedeń i Przemyśl kończono w 39 r. w pośpiechu z 1 mln.). Niemiecke skorowidze z 1940 i 41 r. również na to wskazują.
Dzień dobry, skorowidz '25' austriackiej (west Russland)- błędy: XXVII-9 brak G,H [podstawione z ark.XXIII:Lechów, Łagów]; w ark.XXVIII nieobecny G - Lechów, można go tu przenieść. Dobry zbiór, szkoda, że z "dzurami". Pozdrawiam.
