Archiwum Map Wojskowego Instytutu Geograficznego 1919 - 1939

Dowód uznania dla naszej strony. Więcej tutaj.

• Ze zbiorów Leibniz-Institut für Länderkunde w Lipsku udostępniliśmy arkusze map Topographische Karte (Messtischblatt), ok. 500 na tereny wschodnie i ok. 600 na tereny zachodnie. Mapy przeskanowano bardzo dobrze, niestety udostępniono w fatalnej, w dodatku niejednolitej, rozdzielczości (od 100 do 300 dpi), stąd oznaczenie jakości arkuszy jako ‘zła’.
• Ze zbiorów anonimowych, choć bardzo życzliwych, udostępniliśmy kolejny zestaw niemieckich publikacji z okresu II wojny światowej: Vermessungsbriefe, dostępne na podstronie z literaturą, a bezpośrednio tutaj. Są to ‘zeszyty’ dotyczące, przede wszystkim miernictwa wojskowego, a nie samych map, wydawane, w latach 1940 - 1944 (?) przez niemieckie wojskowe służby kartograficzne (Abteilung für Kriegskarten- und Vermessungswesens. Niestety publikacja jest tak rzadka, że większość przeskanowanych materiałów to kopie, często słabej jakości i bez kompletu skorowidzów, wykonane prawdopodobnie w latach 50. XX wieku przez brytyjskie wojskowe służby geograficzne. Dalszych informacji na razie brak.
• Dodaliśmy też, ze zbiorów cyfrowej Biblioteki Narodowej - polona.pl, kilkanaście planów miast polskich.
• Do planów miast w Polsce dołączyliśmy też Kędzierzyn Koźle, na kilku arkuszach. Nie są to jednak plany, a mapy niemieckiej ‘Grundkarte’, czyli mapy zasadniczej (podstawowej) w skali 1:5000. Ponieważ jednak seria ta nie ma żadnego oddzielnego skorowidza w mapsterze, szkoda byłoby, aby materiały leżały w ukryciu. Informacje o Grundkarte na terenach polskich są skąpe, przede wszystkim, nie jest znany ich zasięg: istnieją zachowane arkusze ze Śląska, ze Szczecina i okolic, wg. relacji ustnych ‘z okolic Zalewu Wiślanego’. Większość, jeśli nie wszystkie, wykonywano na podstawie zdjęć lotniczych. Ok. 1940 roku Niemcy zaczęli przygotowywania do wcielenie terenu Białegostoku i okolic do III Rzeszy i prowadzono w tym czasie również prace miernicze. Wykonano nieznaną ilość arkuszy Grundkarte z tych terenów i – równie nieznaną ilość z terenów doliny Wisły. Śladem tych prac jest plan Włocławka z 1944 roku, oparty na Grundkarte, ze zbiorów Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych (rcin), oraz informacje o materiałach źródłowych (Deutsche Grundkarte) podawane przy niektórych, późnych wydaniach Topographische Karte. Niekóre zachowane arkusze Grundkarte zostały wykorzystane i skopiowane, we wczesnych latach powojennych, przez polskie instytucje miernicze. Wszystkie dostępne arkusze niemieckiej Grundkarte zebraliśmy w jednej ‘teczce’.
  

• Ze zbiorów biblioteki Uniwersytetu Berkeley, kilkaset niemiecko-austriackich map w skali 1:75 000 z terenów Czech i Austrii, Węgier i Słowacji, oraz kilkanaście oryginalnych czeskich arkuszy. Niestety wszystkie mapy skanowali w rozdzielczości 300 dpi i taka jest dostępna.

• Kilkanaście planów miast z Europy Wschodniej - głównie ze zbiorów 'polony' - cyfrowej Biblioteki Narodowej. Jednym z ważniejszych jest plan 'Dzielnicy Żydowskiej' / Sperrgebiet w skali 1:2500 z 1940 roku, który dawnymi czasy dostępny był w internecie w rozdzielczości 100 dpi.

• 'Niespodziewanka' od National Library of Australia, dzięki uprzejmości pana Brendona Whyte, skany dwóch map Rosji. Pierwsza, niemiecka, to dość późne wydanie (styczeń 1944 r.) mapy w skali 1:2,5 mln którą udostępniamy w wydaniach wcześniejszych. To wydanie pokazuje granice administracyjne Reichskommissariat Ostland i Reichskommissariat Ukraine. Druga, to ścienna mapa szkolna, z czasów ZSRR, nawiązuje do 'debaty', na marginesie wojny rosyjsko-ukraińskiej, o tym, kto kogo (i kiedy) uczył jeść widelcem, itd.

• W ramach całorocznych, 'wiosennych' porządków, doprowadziliśmy do względnej konsolidacji małoskalowych map niemieckich z czasów II wojny światowej. Ostatecznie, wszystkie nieregularne i zbiorcze map typu Übersichtskarte i Operationskarten w skali 1:1 mln trafiły na jedną, wspólną listę. Skorowidza nie będzie, mapy tworzono do określonych kampanii, zatem poszczególne arkusze przenikają się, nachodzą na siebie, itd. Niektóre wydania zaznaczone są na skorowidzach dostępnych pod listą.

• Uzupełniliśmy listy i skorowidze o kilkadziesiąt arkuszy oryginalnych (niemieckich) skorowidzów. Jak zwykle, znaleźć je można pod listą / skorowidzem serii map.

• Na koniec... dzięki uprzejmości osoby, która chciała pozostać anonimowa, udało się przeskanować unikalne numery (20 - 29) zeszytów roboczych (Kartenbriefe) przedstawiających postępy niemieckiej kartografii wojskowej w czasie II wojny światowej. Niektóre broszury są nieco zdekompletowane (załączone skorowidze były wykorzystywane po wojnie przez brytyjskie i amerykańskie służby kartograficzne), udało się jednak uzupełnić jedną z ostatnich broszur, tj. Kartenbriefe Nr 31 o trzy skorowidze, które 'zaplątały się' w pozostałych numerach. Do kompletu pozostało zatem tylko kilka pierwszych zeszytów. Nb. bezpośredni link do plików pdf. A - na marginesie 'Kartenbriefe - wydanie z kwietnia 1943 zawiera też próbkę eksperymentalnej fotomapy (Bildplankarte) pokazujące obszar na północ od Kijowa. Wersja 1, Wersja 2. Kilka innych fotomap w tej skali z terenów ZSRR dostępne są na liście pod nazwami Bildplankarte.

Chcieliśmy życzyć wszystkim spokojnych Świąt i Nowego Roku (i oby nowy rok nie był gorszy, niż 2021 ;). Pod choinką kilka... naście planów miast ze zbiorów polony - cyfrowej Biblioteki Narodowej:
Chełm, Dąbrowa Górnicza, Cieplice-Śląskie Zdrój, Tarnowskie Góry, Gdańsk (i... jeszcze jeden Gdańsk), Malbork, Gorzów Wielkopolski, Nowy Sącz, Kraków, Głębokie, Świnoujście i ćwiartki niemieckiego planu Brześcia.

Kolejne plany z polony będziemy udostępniać stopniowo, ponieważ każdy z nich wymaga stworzenia oddzielnej, choćby minimalnej metryczki, a ponieważ planów jest kilka tysięcy, zajmie to sporo czasu. Jednocześnie będziemy uaktualniać niektóre skorowidze, wprowadzając do nich arkusze-sierotki, do tej pory dostępne tylko na listach. Nie chodzi tylko o estetykę, ale o możliwość wyszukiwania miejscowości w mapsterze, która oparta jest na współrzędnych geograficznych.

I na koniec, jedna z map z zestawu, jaki latem tego roku przekazał nam Peter Clark i który udostępnimy w całości na początku przyszłego roku. Swoją drogą... minęło 77 lat i nagle okazuje się że - w pewnym sensie - mapa staje się ponownie aktualna.

• powojenne wydanie map WIG z lat 1947 - 1955, tzw. 'Borowa Góra'. Z tego wydania ok. 100 arkuszy ze zbiorów archiwum Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM w Poznaniu, oraz kilka arkuszy ze z cyfrowych zbiorów BN (polona.pl). Nie planujemy, przynajmniej w najbliższym czasie, znacznie uzupełnić tej serii.
  

• kilka dodatkowych arkuszy powojennego wydania wojskowej mapy 1:25 000, ze zbiorów Biblioteki Narodowej

• ok. 20 arkuszy WIG w skali 1:25 000 ze zbiorów Biblioteki Narodowej

• ok. 40 arkuszy niemieckiej mapy drogowej (Strassenkarte) w skali 1:300 000, z lat 1938 - 1945, w cięciu map Übersichtskarte von Mitteleuropa, dzięki uprzejmości pracowników biblioteki Uniwersytetu Berkeley. Nb. w zbiorze tym są również arkusze pokazujące stan dróg we wschodniej części okupowanej Polski.

• kilkanaście arkuszy Messtischblattów, również ze zbiorów polona.pl

• kilka nowych map typu Kreiskarten i Umgebungskarten, ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu, Biblioteki Narodowej, oraz ze zbiorów własnych (PKC)

• ok. 25 arkuszy niemieckiej mapy Słowacji w skali 1:50 tys. (przeskalowanych z czechosłowackich map 1:75 000), ze zbiorów pana Petra Mackovčina

• kilka trójwiorstówek (1:126 000)

• plany miast

• kolejne Grossblatty ze zbiorów pana Petra Mackovčina (ok. 90 arkuszy), większość z ostatnich miesięcy II wojny światowej (kilka nowych dla nas wydań).
  
• ok. 300 arkuszy radzieckiej topograficznej w skali 1:25 000 z terenu Polski, przede wszystkim z wybrzeża, pogranicza polsko-niemieckiego i Dolnego Śląska, oraz nieliczne arkusze z Żuław. Uwaga! Skorowidz tych map jest bardzo szeroki, tak jak szerokie były zainteresowania Armii Radzieckiej. W wyniku tego skorowidz ładuje się długo i powoli. Nieco szybciej arkusze dostępne są za pośrednictwem listy, oczywiście wszystkie też pojawiają się na liście wyszukiwarki miejscowości w mapsterze.
  

• kolejne Grossblatty ze zbiorów pana Petra Mackovčina
  
• ok. 700 arkuszy wojskowej mapy topograficznej Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w skali 1:25 000, pierwsze, najstarsze wydanie, z ok. 1955 - 1961 roku. Ok. 220 arkuszy pochodzi ze zbiorów Biblioteki Narodowej (600 dpi), a kolejne, ok. 500, ze zbiorów prywatnych (rozdzielczość 300 - 600 dpi). Chwilowo nie mamy dostępu do innych map tej serii, postaramy się jednak udostępnić pewną ilość arkuszy w wydaniu radzieckich (cyrylica)
• kolejna porcja (ok. 120 arkuszy) niemieckich map  zach. Rosji ze zbiorów BN. Wprawdzie wszystkie arkusze udostępniamy z innych kolekcji, wśród 'nowości' trafiło się kilka map z dodrukiem fortyfikacji polowych, oznaczone na liście jako 'Befestigungen'
• również kilkanaście arkuszy zbiorczych tej samej mapy. Niestety często nie były one wykonywane w określonych blokach, dlatego trafiły na kilka list: A, B, C. Uwaga: duże płachty papieru, skanowane w rozdzielczości 600 dpi, stąd bardzo duże pliki jpg, sięgające 130 Mb. Rada, jak zwykle, ta sama - pobrać, a dopiero potem otwierać...
• kilka arkuszy austro-węgierskich 'przeróbek' mapy 1:200 000, wydanych przez sztaby armii frontów (1919 r.), oraz przez IWG (Instytut Wojskowo-Geograficzny, późniejszy WIG)
• kilkanaście dalszych arkuszy specjalnej mapy topogr. Reymanna (Reymann's topographische Special-Karte von Central Europa 1:200 000)

• kilkanaście map typu Grossblatt, w większości ze zbiorów pana  Petra Mackovčina z Czech (plus dwa z naszych zbiorów)

• kilka... naście radzieckich planów miast, głównie polskich: Koszalin, Kalisz (ark 1 i ark. 2), Lubin (nie Lublin!) Sławno, Gorzów Wielkopolski, Nysa, Leszno, i Białystok (tylko jeden z dwóch arkuszy). Ciekawy jest plan miasta Gusyev (czyli Gumbinnen) w Obwodzie Kaliningradzkim - można porównać wersje planu z 1973 i 1987 roku.

• Inne plany miast:

• uzupełnienie niemieckiej mapy Berlina i okolic (Karte von Berlin und Umgebung) w skali 1:50 000 (pliki z naszych zbiorów w rozdz. 600 dpi, ze zbiorów niemieckich i holenderskich, ok. 300 dpi)
• kilkanaście niemieckich map małoskalowych (1:1 mln) typu "Operationskarte" (Ost i Russland)
• kilka niemieckich przedruków map Rumunii (Rumänian 1:100 000); jeden, ciekawszy arkusz, z serii 'Mapa fortyfikacji rumunskich' (Befestigungskarte (Rumänian)
• kilkanaście map niemieckich ZSRR z II w. światowej (seria: Russland 1:100 000)
• kilka map niemieckich w skali 1:300 000 z serii Übersichtskarte von Mitteleuropa / Osteuropa
• kilka niemieckich map w skali 1:500 000
• kilka austro-węgierskich map sieci kolejowej

• cztery arkusze (komplet) 'Mapy topograficznej, komunikacyjnej, administracyjnej' E. Romera z 1929 roku w skali 1:600 000
• dwa powojenne arkusze (wycinki) map w skali 1:1 mln, załączniki do umowy granicznej między Polską a ZSRR z 1957 r.
• brytyjska kopia GSGS 4174 z 1941 roku polskiej mapy wyd. w WIG w 1939 r., pokazującej Dowództwa Okręgów Korpusów i Komend Rejonów Uzupełnień. Dla porządku trzeba odnotować, że za skanowanie innego egzemplarza tej samej mapy Biblioteka Brytyjska żądała ok. 400 PLN - oraz opłacania corocznie odnawianej licencji. Nb. nadal poszukujemy polskiego oryginału tej mapy z 1939 roku. Wcześniejsze wydanie tej mapy z 1935 roku, ze zbiorów Biblioteki Narodowej, dostępne jest tu.
• niemiecka administracyjna mapa Generalnego Gubernatorstwa (GENERAL-GOUVERNEMENT 1:1 000 0000), z ok. 1941 roku.
• niemiecki plan Białegostoku z 1941 r. (identyczny plan już udostępniamy, jako część publikacji przygotowywanej do ataku na ZSRR, Mil-Geo Angaben ueber das Europaeische Russland), obecna wersja to dodruk, nie mamy informacji, z czym konkretnie był związany.