29 maja 2025 r. - aktualizacja mapstera (jednowiorstowki)
1
Dziś druga,
nieco większa część jednowiorstówek (ok. 1300) ze zbiorów Biblioteki
Kongresu w Waszyngtonie. Z tej dużej, na pozór, liczby, znaczna część
to różne wydania lub dodruki z różnych lat, a także 'dublety', przy
czym ok. połowa to arkusze carskie, które przeszły przez ręce WIG
(Archiwum WIG), pozostałe to radzieckie przedruki i modyfikacje z lat
1928 - 1939. Zasięg jednowiorstówek na zachodzie, południu
i wschodzie pozostanie chyba zagadką, biorąc pod uwagę ogólny i
jednokierunkowy rozwój sytuacji w Rosji. Tak czy inaczej, brakujących
arkuszy będziemy szukać w przyjaznych bibliotekach w
Europie.
Do opracowania pozostało ok. 200 skanów wydanych w 1919 - 1921 z
‘okolic’ rzeki Don i, z lat 30. XX wieku, niewielka ilość arkuszy z ok.
Kurska, oraz ok. 60 arkuszy, również z lat 30. XX wieku, z terenu
Zakaukazia. Dodamy je do Mapstera do końca lata, ale ponieważ nie ma dla
nich skorowidzów, trafią na ‘listy’.
nb. numeracje map jednowiorstowych bywała ‘nieco’ niekonsekwentna, i
oprócz (a czasem zamiast) numeracji jednolitej dla 1:42 000,
w różnych okresach mapy nosiły numeracje (godła) map 1:21 000
(półwiorstówki) i / lub 1:84 000 (dwuwiorstówki). Dlatego mogą pojawić
się
błędy w Mapsterze, gdy niektóre arkusze trafiły do złej ‘szufladki’ na
skorowidzu
Mapstera. Jeśli ktoś zauważy wszelkie błędy w numeracji
jednowiorstówek, proszę o kontakt — błędy trzeba poprawiać, żeby nie
były powielane i utrwalane.
123
Aktualizacja, tym razem ze zbiorów Biblioteki Kongresu:
- ok. 880 arkuszy
rosyjskiej (oraz radzieckiej) mapy 1:42 000 (jednowiorstówka).
Mimo znacznej ilości arkuszy, większość to 'zaledwie' inne wydania
arkuszy dostępnych już wcześniej. Prosimy o informacje, jeśli wydaje
się, że niektóre arkusze nie odpowiadają właściwym kwadracikom
skorowidza, przy tak dużej ilości map nietrudno pomylić LXXI z LIXXI,
itd.
Część arkuszy z terenu centralnej Polski, z pieczątkami Archiwum WIG,
występuje w postaci 'ćwiartkowej' i oznaczone zostały przez
amerykańskich kartografów, NE (Pn-Wsch), SE (Pd-Wsch), SW (Pd-Zach) i
NW (Pn-Zach). Arkusze radzieckie, wydane w latach 1926 - 1939, z
terenów Polski i Litwy, to kompilacja wydań carskich, jeszcze z XIX
wieku, uzupełnianych z dostępnych map litewskich i polskich w skali
1:100 000 z lat 20. i 30. XX wieku, dlatego warto podchodzić z pewną...
rezerwą do tego, co pokazują.
- ok. 70 arkuszy
amerykańskiej mapy z serii M752 East Prussia, 1:50 000,
pokrywającej współczesny Obwód Kaliningradzki i część płn-wschodniej
Polski. (kilka brakujących arkuszy uzupełnimy z innych zbiorów, być
może jeszcze w tym roku). Nb, wbrew datom wydań (1954 - 1963), mapy
pokazują stan na lata 30–40 XX wieku, ponieważ są tylko kompilacją
niemieckich, polskich i radzieckich map 1:25 000 – 1:50 000.
- Dwa warianty
niemieckiej mapy 1:300 000 (Übersichtskarte von Mitteleuropa, Osteuropa),
oba wykonane przez jednostki Wehr-geo zajmujące się przygotowaniem
danego terenu, głównie do obrony, z tego:
- 4 arkusze "Karte der Wasserstandsschwankungen an Flüssen und Seen im
Gebiet Petersburg-Ilmansee" (Mapa wahań poziomu wody na rzekach i
jeziorach w regionie Petersburg – Ilmansee) z 1943 roku. Prawdopodobnie
część "Mil-Geo Beschreibung" (Opisu Wojskowo-Geograficznego) tego regionu.
- 7 arkuszy (w tym 3 kopie, prawdopodobnie amerykańskie, powojenne) w
uproszczeniu wariant ten nazwać 'Gewässerkarte' (Mapa przeszkód
wodnych). Ponieważ są to rękopisy i do tej pory nie natknęliśmy się na
drukowane wersje tego wariantu w żadnej innej bibliotece, można uznać,
że była to tylko próbka, która z jakiegoś powodu została zarzucona (lub
włączona do wariantu Mil-Geo).
- 1 arkusz mapy
Grossblatt (2433) w skali 1:100 000 z bardzo rzadkiej serii
map wojskowo-geograficznych (Militärgeographische Einzelangaben
Deutschland) dotyczących terenu III Rzeszy, wydawanych w latach 1939 -
1945. Jak widać ze skorowidza w Mapsterze i
załączonych poniżej amerykańskich skorowidzów z 1950 i 1951 roku,
arkuszy było sporo, jednak trudno znaleźć je w bibliotekach.
- 1 arkusz
amerykańskiej mapy AMS 1:100 000 z serii M641 'Central Europe', K6
Rostock, w wersji z uproszczonym rysunkiem, ale z nadrukiem
stanowisk obronnych (defence overprint). Niestety kilka innych arkuszy
tego typu było w tak złym stanie, że nie dało się ich przeskanować.
- radziecka mapa
małoskalowa (1:1 mln), Polska, z 1954 roku.
- niemiecki plan
miasta Niżnij Nowgorod z 1941 roku, który 'przy okazji' trafił pod
skaner.
Niewielka aktualizacja, świąteczno-noworoczna:
- kilkanaście map 1:400 000 (Mapa operacyjna),
kopie lub przeróbka austro-węgierskiego oryginału *Operationskarte* (większa ilość arkuszy dostępna poniżej). Część dodanych map to
produkcja IWG – Instytutu Wojskowo-Geograficznego z 1920 roku,
pozostałe, czarno-białe, być może wyprodukowało Dowództwo Główne,
Kartografia, Poznań, ok. 1919 r.
Ze zbiorów biblioteki Uniwersytetu Berkeley:
- ok. 300 arkuszy zbiorczej mapy Russland
1:100 000. Arkusze starsze to przeróbki radzieckiej mapy
1:200 tys., nowsze arkusze, z ok. 1941–1944 r. to przeróbki
radzieckiej mapy topograficznej w skali 1:100 000.
- ok. 95 arkuszy niemieckiej 'mapy europejskiej części Rosji' (*Karte des
europäischen Russland*) w skali 1:300 000. Jest to
przeskalowana przeróbka rosyjskiej mapy 1:420 000 (tzw. Mapa
Strielbickiego), niemieckie wydanie *Reichsamt für Landesaufnahme* z ok.
1939–1942. Mapa, wbrew nazwie – sięga na wschód poza część
europejską. Arkusze z biblioteki Uniwersytetu Berkeley są bardzo
ciekawe, ponieważ kompletne – mapa ta znana jest praktycznie tylko z
arkuszy zachowanych częściowo, wykorzystywanych do drukowania
innych map w późniejszym okresie II wojny światowej (kilkanaście
arkuszy z tego zbioru dostępne są tylko w takiej, częściowo zachowanej
formie).
W Mapsterze nie mamy skorowidza tych map, u dołu listy dołączono dwa
oryginalne skorowidze niemieckie z 1940 i 1941 roku. Skorowidz z 1940
pokazuje pełny zasięg arkuszy tej mapy.
- ciekawa mapa kolejowa (*Eisenbahnkarte Europäisches Russland*),
prawdopodobnie część raportu *Fremde Heere Ost II* z 1942 roku.
- kilka rzadkich planów niemieckich z terenu
Ukrainy (i nie tylko).
Nb. ponieważ plan Kłajpedy (Memel) jest w wyjątkowo kiepskiej
rozdzielczości, postaramy się przeskanować go w przyszłym roku w
lepszej rozdzielczości (w innych zbiorach).
- z naszych własnych zbiorów, ok. 30 arkuszy radzieckiej mapy 1:200 000,
głównie z terenu Białorusi.
Ok. 30 arkuszy
mapy 1:50 000 (GSGS 4529 Med 4) z 1945 roku (Austria),
przeskalowana
kopia austriackiej i / lub niemieckiej mapy Austrii w skali 1:75 000.
Seria powstała w 'Survey Directorate AFHQ' (Allied Force Headquarters).
Ponieważ w
mapsterze nie ma skorowidza, chwilowo (albo już ‘na zawsze’) można
korzystać z oryginalnego skorowidza u dołu listy map, na którym dana
seria
zaznaczona jest (w prawym dolnym rogu), kolorem ZIELONYM. Dla zainteresowanych historią i strukturą AFHQ
(jednym z
wielu owoców anglo-amerykańskiej współpracy w czasie II wojny
światowej) tekst
pdf w j. angielskim.
Kilka serii map
brytyjskich i amerykańskich z Azji i z Europy (AMS 1301 / AMS 5301,
5302 / GSGS
2555 / GSGS 4646) w skali 1:1 miliona z lat 1940 - 1965. Ponieważ serii
map w
tej skali powstało co najmniej kilka, jeśli nie kilkanaście i całkiem
możliwe, że wydawane są do dziś, wszystkie trafiły, „tymczasowo”
(słowo-klucz) do
jednego worka.
Do tego samego „worka”
trafiło nieco ‘egzotyki’, również z własnych zbiorów, ok. 20 arkuszy
brytyjskiej mapy w skali 1:2 mln (seria określana jako GSGS 4340 lub,
alternatywnie, HIND 1080) pokrywającej Azję, choć arkusze
sięgają, na
zachodzie, do morza Czarnego. Niektóre arkusze to dublety, jednak warto
zwracać
uwagę na datę wydania.
Niestety
wszystkie mapy z Leibniz-Institut für Länderkunde, mimo tego, że
przeskanowano
je bardzo porządnie, są w rozdzielczości 300 dpi.
kilka planów miast Europy
Środkowo-Wschodniej, wśród nich plan i broszura z 1883 r.
zatytułowane mgliście "Der Hafen zu Neufahrwasser", przedstawiający nie
tylko część portu w Brzeźnie, ale też miejsce, które stanie się
powszechnie znane pod nazwą 'Westerplatte'
Dodawanie planów miast z Polony postępuje mozolnie, bo każdy
plik/skan trzeba 'przepracować' indywidualnie, wstawiając poprawną
nazwę, skalę, datę wydania i sygnaturę, a następnie 'wklepać' te dane
ręcznie do systemu. Do opracowania pozostało, bardzo orientacyjnie, 200 -
400 planów, głównie w kategorii "Europa Środkowa".
... a z własnych zbiorów 'pojawiło się' ok. 70 arkuszy
radzieckich map w skali 1:50 000, większość z lat 80. XX
wieku. Obszar: Okręg Kaliningradzki, a ściślej mówiąc - Obwód Królewiecki.
Jak zauważyli niektórzy, niedostępne stały się (wszystkie) pliki (skany) map w Mapsterze, tradycyjnie dzięki naszemu dostawcy usług hostingowych, który nie zapomina o tym, aby uatrakcyjnić nam nudną, codzienną egzystencję. Problem jest drobny, ale wymaga pewnego specjalisty. Najprawdopodobniej zostanie rozwiązany w przyszłym tygodniu, być może w poniedziałek, a być może nie.
...
Poniedziałek, 6 maja: NA PEWNO 'nie' dziś, ale najprawdopodobniej - jutro, do wieczora, pliki/skany powinny być już dostępne. Wtorek, 7 maja: pliki są już dostępne, choć być może minie kilka godzin, zanim 'odświeżą się' wszystkie.
nb. Z zupełnie innych powodów nastąpiło również zde-kodowanie kodowania polskich diakrytyków, tzw. 'krzaków', np. "różowożółtości?". No cóż.
Po krótkiej przerwie, niewielka aktualizacja:
- ok. 200 - 300
arkuszy rosyjskiej i radzieckiej 'jednowiorstówki' (1:42 000),
przede wszystkim z terenów państw nadbałtyckich, pojawiło się na liście
map już kilka lat temu, ale nie 'zaświeciło się' na skorowidzu
(prawdopodobnie ze względu na błędne zakodowanie niektórych liter w
cyrylicy). Po 'dodaniu' arkuszy do skorowidza, przy okazji poprawiliśmy
błędy w pozycjonowaniu kilkunastu map i uzupełniliśmy niektóre godła w
cyrylicy o historyczne nazwy w alfabecie łacińskim. Dodaliśmy też
kilkanaście arkuszy jednowiorstówki ze zbiorów 'Polony' (w zasadzie są
to dublety map jakie skanowaliśmy kilka lat temu na Uniwersytecie
Humboldta w Berlinie, ale jest też kilka 'nowych' wydań).
W najbliższym czasie nie
należy spodziewać się powiększenia zbiorów o mapy 1:42 000 z terytorium
Polski, Białorusi i Ukrainy - większe skanowanie w Bibliotece Kongresu planujemy
dopiero w przyszłym roku.
- kilka planów miast
Polski ze zbiorów 'Polony'
- jeden arkusz niemieckiej
fotomapy, tj. Bildplan w skali 1:25 000, Wolsztyn (Wollstein)
- ze zbiorów Wydziałowego Archiwum Kartograficznego / Biblioteki
Collegium Geographicum, Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu
Po krótkiej przerwie, niewielka aktualizacja:
- ok. 200 - 300
arkuszy rosyjskiej i radzieckiej 'jednowiorstówki' (1:42 000),
przede wszystkim z terenów państw nadbałtyckich, pojawiło się na liście
map już kilka lat temu, ale nie 'zaświeciło się' na skorowidzu
(prawdopodobnie ze względu na błędne zakodowanie niektórych liter w
cyrylicy). Po 'dodaniu' arkuszy do skorowidza, przy okazji poprawiliśmy
błędy w pozycjonowaniu kilkunastu map i uzupełniliśmy niektóre godła w
cyrylicy o historyczne nazwy w alfabecie łacińskim. Dodaliśmy też
kilkanaście arkuszy jednowiorstówki ze zbiorów 'Polony' (w zasadzie są
to dublety map jakie skanowaliśmy kilka lat temu na Uniwersytecie
Humboldta w Berlinie, ale jest też kilka 'nowych' wydań).
W najbliższym czasie nie
należy spodziewać się powiększenia zbiorów o mapy 1:42 000 z terytorium
Polski, Białorusi i Ukrainy - większe skanowanie w Bibliotece Kongresu planujemy
dopiero w przyszłym roku.
- kilka planów miast
Polski ze zbiorów 'Polony'
- jeden arkusz niemieckiej
fotomapy, tj. Bildplan w skali 1:25 000, Wolsztyn (Wollstein)
- ze zbiorów Wydziałowego Archiwum Kartograficznego / Biblioteki
Collegium Geographicum, Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu
Ze zbiorów biblioteki Uniwersytetu Berkeley, kilkaset
niemiecko-austriackich map w skali 1:75 000 z terenów
Czech i Austrii,
Węgier i Słowacji,
oraz kilkanaście oryginalnych
czeskich arkuszy.
Niestety wszystkie mapy skanowali w rozdzielczości 300 dpi i taka jest dostępna.
Kilkanaście planów miast z Europy Wschodniej
-
głównie ze zbiorów 'polony' - cyfrowej Biblioteki Narodowej.
Jednym z ważniejszych jest plan 'Dzielnicy Żydowskiej' / Sperrgebiet w skali 1:2500 z 1940 roku,
który dawnymi czasy dostępny był w internecie w rozdzielczości 100 dpi.
'Niespodzianka' od National Library of Australia, dzięki uprzejmości pana Brendona Whyte,
skany dwóch map Rosji. Pierwsza, niemiecka, to dość późne wydanie (styczeń 1944 r.) mapy w skali 1:2,5 mln
którą udostępniamy w wydaniach wcześniejszych. To wydanie pokazuje granice administracyjne
Reichskommissariat Ostland i Reichskommissariat Ukraine.
Druga, to
ścienna mapa szkolna, z czasów ZSRR,
nawiązuje do 'debaty', na marginesie wojny rosyjsko-ukraińskiej, o tym, kto kogo (i kiedy) uczył jeść widelcem, itd.
W ramach całorocznych, 'wiosennych' porządków, doprowadziliśmy do względnej konsolidacji
małoskalowych map niemieckich z czasów II wojny światowej. Ostatecznie, wszystkie
nieregularne i zbiorcze map typu Übersichtskarte
i Operationskarten w skali 1:1 mln trafiły na jedną, wspólną listę.
Skorowidza nie będzie, mapy tworzono do określonych kampanii, zatem poszczególne arkusze
przenikają się, nachodzą na siebie, itd. Niektóre wydania zaznaczone są na skorowidzach dostępnych pod listą.
Uzupełniliśmy listy i skorowidze o kilkadziesiąt arkuszy oryginalnych (niemieckich) skorowidzów.
Jak zwykle, znaleźć je można pod listą / skorowidzem serii map.
Na koniec... dzięki uprzejmości osoby, która chciała pozostać anonimowa,
udało się przeskanować unikalne numery (20–29) zeszytów roboczych
(Kartenbriefe)
przedstawiających postępy niemieckiej kartografii wojskowej w czasie II wojny światowej.
Niektóre broszury są nieco zdekompletowane (załączone skorowidze były wykorzystywane po wojnie
przez brytyjskie i amerykańskie służby kartograficzne), udało się jednak uzupełnić jedną z ostatnich broszur,
tj. Kartenbriefe Nr 31 o trzy skorowidze, które 'zaplątały się' w pozostałych numerach.
Do kompletu pozostało zatem tylko kilka pierwszych zeszytów.
Nb. bezpośredni link do plików pdf.
A - na marginesie 'Kartenbriefe' – wydanie z kwietnia 1943 zawiera też próbkę eksperymentalnej fotomapy (Bildplankarte)
pokazujące obszar na północ od Kijowa.
Wersja 1,
Wersja 2.
Kilka innych fotomap w tej skali z terenów ZSRR dostępne są na liście pod nazwami
Bildplankarte.
1. Dzięki nieustającym wysiłkom dostawcy naszych usług hostingowych, przez jakiś (nieznany, być może dłuższy) czas, kontakt za pośrednictwem e-maila (info, itd.) będzie niemożliwy (pilne problemy prosimy zgłaszać przez shoutbox po prawej stronie).
2. Dodaliśmy kilkadziesiąt planów miast w Polsce:
- ze zbiorów pana Ryszarda Hubisza: Jawor, Warszawa, Bytom i niemiecki plan Żyrardowa z połowy 1944 roku (chyba jedyny plan, na którym ul. Hermana Göringa przecina się z ul. 1 Maja). Oprócz planów miast, również niemiecka kopia wigowskiej mapy 1:25 000 (Lemberg-Dublany), również z 1944 r.
- kilkadziesiąt innych planów, głównie z Polski, oraz kilka z Ukrainy (ze zbiorów polona.pl - Biblioteka Narodowa)
Plan Poznania działa, plik jednak to 150Mb, najlepiej zachować prawym klawiszem na komputerze (zachowaj jako...) a potem otwierać programem graficznym.
Od kilku dni nie ma dostępu do map przez indeksy Mapstera: "The requested URL was not found on this server. Additionally, a 404
NotFound error was encountered while trying to use an ErrorDocument to handle the request." Kiedy można spodziewać się
Szukam plikow kalibracyjnych *.map do Oziexplorer. Proszę o informację co stało się że strona "amzbig.com" gdzie jeszcze jakiś czas temu bez problemu można było "zaopatrzyć sie" w pliki kalibracyjne .map oraz również pliki graficzne do tych map
Panie Marku jestem w posiadaniu pewnej ilości staruch map i starych atlasów. Może by się do czegoś przydały. Kontakt do mnie ma Pan na moim Profilu (e-mail). Pozdrawiam.
A. Janta
Ta mapa sprawia problem po wpisaniu w wyszukiwarkę miejscowości z tego obszaru. Zentr-Polen Leslau - Krasnik (1:300 000 Ubersichtskarte von Mitteleuropa+rozsz erzenie - WW2
Arkusz mógł nie powstać do 39r. (np. Wiedeń i Przemyśl kończono w 39 r. w pośpiechu z 1 mln.). Niemiecke skorowidze z 1940 i 41 r. również na to wskazują.
Dzień dobry, skorowidz '25' austriackiej (west Russland)- błędy: XXVII-9 brak G,H [podstawione z ark.XXIII:Lechów, Łagów]; w ark.XXVIII nieobecny G - Lechów, można go tu przenieść. Dobry zbiór, szkoda, że z "dzurami". Pozdrawiam.
